III Konferencja PSS - podsumowanie

Szanowni Państwo,

24 czerwca 2023 roku odbyła się III Konferencja Polskiego Stowarzyszenia Socjoterapeutów pt. „Socjoterapia. Teoria – Badania – Praktyka” w której udział wzięło ponad 70 osób. Konferencja odbyła się online za pośrednictwem platformy Zoom.

Konferencję otworzyła Prezes Stowarzyszenia Anna Kaczmarska-Pająk, która powitała zgromadzonych uczestników oraz podziękowała prelegentom za przyjęcie zaproszenia do wygłoszenia wykładów. Głos zabrała następnie dziekan Wydziału Studiów Edukacyjnych UAM w Poznaniu, prof. zw. dr hab. Agnieszka Cybal-Michalska, która objęła konferencję patronatem honorowym. Pani dziekan również podziękowała wszystkim obecnym a także podkreśliła istotę socjoterapii w rozwoju młodych ludzi oraz wskazała na wagę teorii i badań w tym obszarze. Po przybliżeniu ramowego planu dnia oraz zapoznaniu uczestników z zasadami dyskusji po każdym panelu, Pani Prezes Anna Kaczmarska-Pająk zaprosiła do wysłuchania pierwszych wykładów.

W wykładzie inaugurującym pt. „Grupa otwarta czy zamknięta - zalety, wady oraz zastosowanie” dr n. społ. Maciej Wilk omówił cele i funkcje poszczególnych rodzajów grup socjoterapeutycznych a także diagnozę oraz kryteria włączenia ich uczestników. Dylematy związane z wyborem odpowiedniej formuły grupy omówione zostały zarówno z perspektywy teoretycznej jak również w oparciu o doświadczenie własne autora oraz innych praktyków.

Drugim wystąpieniem w sesji I był wykład mgr Magdaleny Przystańskiej pt. „Współczesne wyzwania w opiece nad pacjentami nastoletnimi z dysforią i niezgodnością płciową”. Omawiając biologiczne podstawy tworzenia się płci, mgr Przystańska przybliżyła zgromadzonym skomplikowanie tego procesu i wskazała potencjalne zaburzenia w tym zakresie. Następnie prelegentka przeszła do omówienia zjawiska niezgodności płci i jego psychospołecznych konsekwencji.

Sesję I zakończyła dyskusja, podczas której uczestnicy konferencji skierowali swoje pytania do wykładowców. Pytania do pierwszego wystąpienia dotyczyły głównie praktycznego zastosowania właściwości otwartych i zamkniętych grup socjoterapeutycznych. Zainteresowanie uczestników po wysłuchaniu drugiego wystąpienia skupiło się głównie wokół dylematów związanych z diagnozą niezgodności płci oraz widocznego wzrostu liczby osób odczuwających dysforię płciową w społeczeństwie.

Sesję II rozpoczęło wystąpienie dr Karoliny Głogowskiej pt. „O znaczeniu i wielowymiarowości relacji z Innym w adolescencji”. W swoim wykładzie dr Głogowska podzieliła się z uczestnikami wynikami swoich badań oraz doświadczeniami własnymi w obszarze znaczenia występowania bliskich relacji w rozwoju adolescentów. W oparciu o teorię przywiązania podjęta została refleksja na temat zmian w postrzeganiu ważnych Innych w zależności od wieku nastolatków, identyfikowania ich w różnych relacjach, przyczyn i konsekwencji ewentualnych trudności w tworzeniu takich relacji a także znaczenia socjoterapii w próbie kompensowania deficytów w tym obszarze.

W kolejnym wykładzie pt. „Łączenie terapii indywidualnej i socjoterapii – wskazania diagnostyczne, korzyści, problemy” mgr Amelia Wałczyk przybliżyła uczestnikom doświadczenia swojego zespołu z Fundacji PozyTYwka w zakresie wskazanym w tytule wystąpienia. Prelegentka przedstawiła model pracy zakładający zaangażowanie adolescenta w oba rodzaje oddziaływań terapeutycznych prowadzonych przez współpracujących terapeutów. Refleksje na temat możliwości i korzyści płynących z tego typu połączenia a także ewentualnych trudności i wyzwań osadzone były również w kontekście pandemii COVID 19.

Mgr Jacek Ruciński w wystąpieniu pt. „Wykorzystanie psychodynamicznego rozumienia elementów procesu grupowego w pracy psychoedukacyjnej” przybliżył uczestnikom konferencji, w jaki sposób psychodynamiczna teoria rozwoju człowieka oraz wiedza na temat etapów występujących w pracy z grupą mogą zostać wykorzystane podczas zajęć socjoterapeutycznych. Podejmując ten temat prelegent przybliżył zgromadzonym m. in. rodzaje grup z uwzględnieniem zasadniczych różnic między grupami o charakterze terapeutycznym i psychoedukacyjnym oraz podał przykłady z własnej praktyki dotyczące interwencji psychoedukacyjnych opartych o rozumienie psychodynamiczne.

Ostatni wykład w tej sesji pt. „Organizowanie zajęć socjoterapeutycznych dla dzieci i młodzieży w systemie prywatnej placówki zdrowia” przedstawił mgr Kazimierz Ździebło. Wykład ten, podobnie jak wystąpienie mgr Amelii Wałczyk, stanowił w głównej mierze opis doświadczeń własnych autora z pracy w placówkach terapeutycznych i socjoterapeutycznych, w tym w Fundacji PozyTYwka. Prelegent przedstawił wypracowane przez siebie oraz swój zespół zasady organizowania i prowadzenia grup socjoterapeutycznych w ośrodkach prywatnych. W dalszej części wystąpienia podjęto refleksję dotyczącą roli socjoterapii w systemie ochrony zdrowia psychicznego dla dzieci i młodzieży, jak również zagrożeń związanych m. in. z postrzeganiem zawodu socjoterapeuty wśród specjalistów, w tym jego mniejszego prestiżu w porównaniu do zawodu psychoterapeuty.

Sesję drugą podsumowała dyskusja, podczas której uczestnicy mogli zadać pytania do usłyszanych wystąpień. Wszystkie cztery wystąpienia, podobnie jak w sesji pierwszej, spotkały się z szeregiem pytań a także refleksjami uczestników w tematach przybliżonych w wystąpieniach. Pytania i wypowiedzi dotyczyły zarówno organizacyjnych i merytorycznych kwestii związanych z planowaniem i prowadzeniem pracy socjoterapeutycznej oraz łączeniem jej z innymi formami pomocy psychologicznej, jak również dotyczących znaczenia bliskich relacji w życiu dzieci, nastolatków i młodych dorosłych.

W sesji III przedstawione zostały badania w zakresie socjoterapii prowadzone przez doktorantów ze szkoły doktorskiej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu. Doktoranci opisali swoje badania, włączając w to tło teoretyczne, metodologię oraz wyniki wraz z ich uzasadnieniem.

Pierwsze wystąpienie tej sesji pt. „Socjoterapia w świetlicy socjoterapeutycznej. Raport z badań desk research na przykładzie Poznania i Gdańska” dotyczyło badania prowadzonego we współautorstwie dr hab. Barbary Jankowiak, prof. UAM oraz dr hab. Emilii Soroko, prof. UAM przez mgr Adriannę Brzezińską. Pani magister przybliżyła cel badania, jakim było uzyskanie informacji na temat socjoterapii prowadzonej w placówkach wsparcia dziennego trzech polskich miast. Wiedza ta pomóc miała w zdefiniowaniu praktycznego wymiaru zajęć socjoterapeutycznych. Opisując wyniki uzyskane w toku badania prelegentka wskazała na występujące pomiędzy różnymi ośrodkami podobieństwa i różnice w zakresie m. in. charakterystyki uczestników zajęć, typów grup, podejmowanych interwencji i działań socjoterapeutycznych.

Badania pt. „Zasoby socjoterapeutów w radzeniu sobie z wyzwaniami w pracy. Analiza narracji” we współautorstwie dr hab. Emilii Soroko, prof. UAM, dr hab. Barbary Jankowiak, prof. UAM oraz dra n. społ. Macieja Wilka przedstawił mgr Sebastian Pietrzak. W swoim wystąpieniu pan magister przybliżył uczestnikom, z jakim wyzwaniami i trudnościami mierzą się w codziennej pracy socjoterapeuci a także jakie sposoby radzenia sobie z nimi wybierają. Opisując kolejne etapy analizy zebranych danych prelegent przybliżył pytania zadane podczas przeprowadzonych wywiadów oraz przykładowe odpowiedzi badanych socjoterapeutów, co pozwoliło uczestnikom zapoznać się z tematami poruszanymi podczas wywiadów.

W dyskusji kończącej sesję III pojawiły się zarówno pytania dotyczące metodologii prowadzonych badań, jak i poszczególnych ich wyników. Sesja ta pomogła uczestnikom zrozumieć, w jaki sposób badać można nie tylko organizacyjne i formalne kwestie związane z socjoterapią ale również te stricte związane z procesem grupowym. Zaprezentowane treści oraz kolejne pytania zaowocowały także refleksjami, którymi uczestnicy chętnie podzielili się ze sobą wzajemnie.

Konferencję zamknęła Pani Prezes Anna Kaczmarska-Pająk podsumowując treści przedstawione przez wszystkich prelegentów oraz te, które pojawiły się w dyskusjach a także dziękując za przygotowanie Konferencji Komitetowi Organizacyjnemu w składzie:
Hanna Bartosz
Anna Białek-Marks
Adrianna Brzezińska
Magdalena Jędrusik
Paulina Gierszewska-Pingot
Natalia Przybylska
Barbara Wota
oraz Komitetowi Programowemu w składzie:
prof. UAM dr hab. Barbara Jankowiak
prof. UAM dr hab. Emilia Soroko
dr Maciej Wilk
dr Ewa Wojtynkiewicz

III Konferencja Polskiego Stowarzyszenia Trenerów, podobnie jak poprzednie, zgromadziła nie tylko wielu praktyków, ale również teoretyków i badaczy. Jak zawsze stała się ona polem wzajemnej wymiany wiedzy, myśli i uczuć związanych z pracą socjoterapeutyczną we wszystkich jej warstwach. Mamy nadzieję, że kolejne spotkania w jeszcze większym stopniu pozwolą rozwijać się nam wszystkim zawodowo a także staną się okazją do spotkań i dalszych wymian.

Dziękujemy prelegentom, którzy przyjęli nasze zaproszenie a także wszystkim zebranym uczestnikom za wysłuchanie wykładów oraz zaangażowanie w rozmowę i dzielenie się własnymi doświadczeniami.

Zarząd Polskiego Stowarzyszenia Socjoterapeutów